گونه‌های مختلف کمال‌گرایی (بخش اول)

کمال‌گرایان خودمحور، در معرض فشار روانی ناشی از نشانه‌های افسردگی بدون بهبود هستند.
 

چکیده : کمال‌گرایی موضوعی پیچیده است که با بسیاری از جنبه‌های دیگر شخصیت و رفتار ما همپوشی دارد. مقیاس­ های مختلفی درزمینهٔ ارزیابی میزان و نوع کمال‌گرایی، وجود دارد. در این مقاله با یکی از مهم­ترین آن‌ها آشنا می­ شویم.

تعداد کلمات 1110 /  تخمین زمان مطالعه 6 دقیقه

صفات شخصیتی کمال‌گرایانه می‌تواند منجر به طیف وسیعی از مشکلات شود. عمدتاً این مشکلات درزمینه تردید در تصمیم‌گیری، وارسی کردن مکرر، تحلیل افراطی، نشخوار فکری و در ارتباط با اطرافیان بیش‌ازحد دقیق بودن است - نشانه‌هایی که روانشناسان بالینی و روان‌پزشکان به آن وسواس می‌گویند - اما باید بدانیم تنها درصدی از افراد با چنین زمینه‌‌ای به سمت ابتلا به اختلال وسواسی- اجباری پیش می‌روند، که یک وضعیت بالینی است و نیاز به مداخله درمانی دارد. نکته حائز اهمیت اینجاست که همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد و پژوهش‌ها نیز بدان پرداخته‌اند بسیاری افراد در طول زندگی خود با چنین نشانه‌هایی که البته آزارنده نیز هست دست به گریبان‌اند، بنابراین حتی اگر در اینجا ما تنها در حال صحبت کردن در مورد یک صفت شخصیتی باشیم، بازهم شما می‌توانید از راهبردهای درمانی برای کمک به خودتان از طریق فرآیند غلبه بر کمال‌گرایی و فائق آمدن بر آنچه می‌تواند به‌عنوان عادات دست و پاگیر در زندگی‌تان وجود داشته باشد سود ببرید.
به‌عنوان‌مثال برای بسیاری از افراد این موضوع درباره اعتمادبه‌نفس صدق می‌کند. بعضی از افراد همواره احساس می‌کنند دیگران باهوش‌تر، موفق‌تر و جذاب‌تر از خودشان هستند و هرقدر هم پیشرفت می‌کنند باز دیگران را بالاتر می‌بینند، مانند افراد کمال‌گرای «هیجانی» که از آسیب‌پذیر بودن، افسرده بودن، اضطراب و یا خجالت‌زدگی شرمنده‌اند.

روانشناس کانادایی گوردون فلت گفته است که کمال‌گرایان خودشان را به سه شیوه متمایز نمایان می‌کنند:
اول، یک سبک خود ارتقا گر[1] که در آن شخص تلاش می‌کند به‌وسیله لاف زدن و مباهات کردن درباره خودش و یا کامل نشان دادن خودش دیگران را تحت تأثیر قرار دهد (برای این گروه ضربه زدن آسان است زیرا آن‌ها اغلب دیگران را می‌رنجانند)؛
دوم، شخص از موقعیت‌هایی که در آن امکان نشان داده شدن نقص‌هایش وجود دارد، دوری می‌کند (حتی در کودکان خردسال نیز وجود دارد)؛
و سوم، گرایش به نگه‌داشتن مشکلات نزد خود (شامل یک ناتوانی در ‌پذیرش شکست در مقابل دیگران است). درواقع کمال‌گرایان در پاسخ به رنج درونی‌شان از ساز کارهای فائق آمدن بر مشکلات استفاده می‌کنند شاید که بر آتش درونشان التیامی موقت باشد.
شما می‌توانید ببینید که تا به‌اندازه برای متخصصین دشوار است تا به توافق یکسانی درباره ماهیت کمال‌گرایی دست یابند، کمال‌گرایی موضوعی پیچیده است که با بسیاری از جنبه‌های دیگر شخصیت و رفتار ما همپوشی دارد. ضمن این‌که تلاش‌های پژوهشگران در طی دو دهه گذشته منجر به درک بهتری از مسئله شده است.
 

یک روش برای ارزیابی گرایشات کمال‌گرایانه، مقیاس چند بعدی کمال‌گرایی است که به‌وسیله فراست و همکارانش طراحی‌شده است. فراست و همکارانش (۱۹۹۰) اظهار داشتند کمال‌گرایی شامل نگرانی بیش‌ازاندازه و افراطی درباره مرتکب اشتباه شدن، معیارهای شخصی بسیار بالا، انتظارات والدینی بالا، خود انتقادگری، تردید درباره توانایی­ها، و تأکید افراطی درباره نظم و سازمان‌دهی هست. متناسب با نظریه ارائه‌شده ابزار چندبعدی کمال‌گرایی[2] را به‌منظور سنجش اجزای کمال‌گرایی که پیش‌تر ذکر شد طراحی کردند.
روش دیگر برای ارزیابی میزان و نوع کمال‌گرایی، مقیاس کمال‌گرایی است که توسط هیل[3] و همکاران (۲۰۰۴) تهیه‌شده است و دارای ۵۹ گویه و ۸ خرده مقیاس هست. در این مقیاس از ترکیب ابعاد نظم و سازمان‌دهی، هدفمندی، تلاش برای عالی بودن و معیارهای بالا برای دیگران، جنبه سازگار و از ترکیب نمرات ابعاد نیاز به تأیید، تمرکز بر اشتباهات، ادراک فشار از سوی والدین و نشخوار فکر، جنبه ناسازگار کمال‌گرایی حاصل می‌شود.
دیگر ابزار موجود درزمینه سنجش کمال‌گرایی به‌وسیله فلت و هویت[4] (۱۹۹۱) ساخته‌شده است، که یکی از مدل‌های بااهمیتی است که کمال‌گرایی را به‌صورت چندبعدی ارائه می‌کند. مطابق باعقیده این پژوهشگران، کمال‌گرایی به‌صورت یک پدیده چندبعدی تعریف می‌شود و شامل کمال‌گرایی خودمحور (SOP)،[5] کمال‌گرایی دیگر محور[6] (OOP) و کمال‌گرایی جامعه‌محور (SPP)[7] هست.
 

کمال‌گرایی خودمحور به معیارهای بسیار آرمانی اشاره دارد که فرد برای خودش وضع کرده است و انگیزه فرد کامل و بی‌عیب بودن خودش است. کمال‌گرایی خودمحور شامل این باور می‌شود که افراد باید کامل باشند بنابراین این گروه از کمال‌گرایان استانداردهایی را که در حد نامعقولی بالا هستند بر خودشان تحمیل می‌کنند. به سبب این استانداردهای بالا کمال‌گرایان خودمحور دائماً رفتارشان را ارزیابی می‌کنند، چنان‌که رفتارشان را در پیامد آن خلاصه می‌کنند. حالتی را تصور کنید که خودمان را برای دستیابی به معیارهای غیرواقعی و اهداف ناممکن تحت‌فشار قرار می‌دهیم. کمال‌گرایی خودمحور با خود انتقاد‌گری،[8] خود کاوشی[9] شدید و ناتوانی در پذیرش هرگونه اشتباه یا شکست در شخص همراه است. شما ممکن است به خود بگویید «من بدترین منتقد خودم هستم». سروتکین[10] (۱۹۸۵) یک سبک تفکر را توصیف می‌کند که در آن افراد احساس می‌کنند مجبور هستند که در تمام جوانب زندگی‌شان به کمال دست یابند که به آن عنوان «استبداد بایدها[11]» داده‌شده است.
هویت و فلت عقیده دارند عنصر انگیزشی کمال‌گرایی خودمحور تلاش برای دست‌یابی به کمال مطلوب و ‌ایدئال است. زمانی که شخص قادر به برآوردن معیارهای بالایش نباشد این ناکامی را به‌عنوان شکست می‌پذیرد و خودش را به این دلیل که قادر به رسیدن به هدفش نبوده است سرزنش می‌کند. این بعد از کمال‌گرایی شامل مطالبه سطوح بالای عملکرد، وجود خود انتقادگری بالا و داشتن تمرکز بر نقطه‌ضعف‌ها در فرد هست. زیرمقیاس کمال‌گرایی خودمحور شامل گویه‌هایی ست که به نیاز فرد برای عملکرد کامل و دوری از شکست اشاره دارد. سازگار با این تعریف استوبر[12] و یانگ[13] (۲۰۱۰) دریافتند که زمانی که افراد شرایطی را تصور می‌کنند که در آن عملکرد کامل و بی‌نقصی دارند، کمال‌گرایان خودمحور احساس رضایت و سربلندی بیشتری می‌کنند (کوک، ۲۰۱۲)[14]
مسئله این است که اعتمادبه‌نفس پایین و فقدان خودباوری می‌تواند منجر به این احساس شود که فرد هرگز نخواهد توانست در زندگی به اهدافش دست یابد، که می‌تواند منجر به‌نوعی از ثبات و بی‌تحرکی[15] شود، بدین معنا که فرد برای انجام کارهایی که باید انجام دهد انرژی و انگیزه لازم را ندارد؛ بنابراین شگفت‌آور نیست که این حالت می‌تواند منجر به مشکلات مرتبط با افسردگی[16] شود. تحقیقات طولی نشان داده‌اند که کمال‌گرایی خودمحور با استرس موفقیت همراه است که پیشرفت افسردگی و نشانه‌های افسردگی بدون بهبودی را پیش‌بینی می‌کند. همچنین به نظر می‌رسد کمال‌گرایان خودمحور با نشخوار ذهنی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و فشار روانی نشانه‌های افسردگی بیشتر در طی زمان را پیش‌بینی می‌کند.

ادامه دارد ....

منبع: کتاب «کمال‌گرایی»
نویسنده: زهرا سادات حاجی و دیگران

 
پی نوشت : 
[1]. self-promotion.
[2]. MPs - Frost version.
[3]. Hill.
[4]. Hewitt.
[5]. Self-oriented perfectionism.
[6]. Other-oriented perfectionism.
[7]. Socially Prescribed Perfectionism.
[8]. Self-criticism.
[9]. Self-scrutiny.
[10]. Sorotzkin.
[11]. Tyranny of should.
[12]. Stoeber.
[13]. Yang.
[14]. Cook.
[15]. Immobilization.
[16]. Depression.